Kisha e “Shën Stefanit“, Dhërmi, Shek. XI-XII
- Përshkrimi
-
Kisha e "Shën Stefanit" gjendet në juglindje të Dhërmiut. Fillimisht ka qenë një bazilikë trinefëshe, mbi rrënojat e së cilës është ndërtuar paraklisi i sotëm, i cili ka përmasa 21x10 metra. Paraklisi u ngrit duke përdorur pjesë të apsidës së vjetër. Pjesa që ruhet nga kisha e vjetër përbëhet nga muri lindor dhe apsida gjysmëcilindrike. Muratura e apsidës është me gurë lumi të lidhur me llaç gëlqereje. Nëpër fugaturat ndërmjet gurëve gjenden edhe copa tjegullash. Duke u nisur nga struktura e ndërtimit të mureve kjo kishë është ndërtuar gjatë shekujve XI-XII[1].
Mbishkrimi pa datë që gjendet në ikonostasin prej muri të kishës na bën me dije se afresket janë pikturuar prej Mihalit dhe Kostandinit: Ιστορίθη ό θείος ούτος καί ίερος ναός είς ονώματη τού άγιου Στε / φάνου Προτομάρτυρος καί έπιστάτη συνδρομητής κύριος Πάνο χιομάρα. / Ιστορίυη διά χειρώς Μηχαήλ καί Κωνστα(ντίνου) τού αγίου Βελ(λ)άς.....“U pikturua ky tempull hyjnor dhe i hirshëm në emër të shën Stefanit, dëshmorit të parë dhe me kujdesin e kontribuesit, zotit Pano Gjomara. U pikturua me dorën e Mihalit dhe të Kostandinit nga eparkia e shenjtit të Vellasë”[2].
Në faqen e brendshme të apsidës ruhen dy afreskë, i Shën Stefanit dhe i Shën Mitrit, ndërsa në pjesën veriore të apsidës gjendet Shën Spiridhoni. Teologu Theofan Popa sqaron se sipas radhitjes së shenjtëve nëpër skenat e afreskeve Shën Stefani dhe Shën Mitri nuk duhet të qenë pikturuar në apsidën e kishës. Pas rrënimit të kishës së vjetër nga piratët vendasit nuk e ndërtuan më atë kishë, por rrethuan kungën dhe e mbuluan në formë paraklisi. Prandaj në apsidë kanë pikturuar Shën Stefanin, shenjtin të cilit i kushtohet kisha dhe pranë tij Shën Mitrin, kulti i të cilit ka qenë i përhapur në vend. Ndërsa Shën Spiridhoni është pikturuar shumë më vonë. Shën Stefani paraqitet më këmbë dhe është i veshur me një stihar të bardhë dhe të gjerë, ndërsa Shën Mitri ruhet vetëm si bust. Duke u nisur nga analiza e dy afreskeve që përmendëm më sipër arrijmë në përfundimin se ata janë pikturuar në dekadat e para të shekullit XIII[3]. Kisha e "Shën Stefanit" është shpallur monument kulture[4] në vitin 1963.
Referencat
[1]-Aleksandër Meksi, Arkitektura e kishave në Shqipëri, Uegen, Tiranë 2004, faqe 155.
[2] -Theofan Popa, Mbishkrime të kishave në Shqipëri, Tiranë 1998, nr. 905, faqe 325.
[3] -Theofan Popa, Miniatura dhe piktura mesjetare në Shqipëri, Tiranë 2006, faqe 150-156.
[4] -Mbrojtja e monumenteve, Botim i Institutit të Monumenteve të Kulturës, Tiranë, 1974, faqe 53; Trashëgimia Kulturore akte ligjore dhe nënligjore, Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, Tiranë, 2003, faqe 86.
- Autori
- Andrea Llukani
- Kontribuesi
- Andrea Llukani
- Periudha
- Kishat mesjetare
- Koleksionet
- Kishat Ortodokse
Etiketa të reja
Pjesë e Kisha e “Shën Stefanit“, Dhërmi, Shek. XI-XII
Renditja: 148 (110 shikime)
Andrea Llukani, “Kisha e “Shën Stefanit“, Dhërmi, Shek. XI-XII”, Arkiva Digjitale Shqiptare, accessed 6 tetor 2024, http://adsh.al/s/adsh/item/25879
Komentoni
No comment yet! Be the first to add one!