Kisha e “Shën Thanasit“ të Mazharit Pogon, Gjirokastër, Viti 1513
- Përshkrimi
-
Kisha e "Shën Thanasit" është e tipit bazilikë me kupolë dhe ka përmasa të brendshme 6.40x3.90 metra. Kisha është ndërtuar në vitin 1513. Kjo vërtetohet me anën e një mbishkrimi që gjendet mbi portën e kishës: .....θη ό ναός τού μεγάλου Αθανασίου εν έτι Ζ Κ Α (7021 = 1513) “......ky tempull i Athanasit të madh në vitin 1513 m......”[1].
Muratura e kishës është ndërtuar prej guri të bardhë të lidhur me llaç rëre dhe gëlqere. Muret e jashtme janë të zhveshur nga elementët dekorativë, ndërsa muret e brendshme janë pikturuar me afreske, të cilat janë sipas preferencës së ikonografit dhe pa sistem. Në murin e anës së majtë që ndan altarin gjendet skena "Deisis". Brenda në altar nga e majta paraqiten ungjillor Matheu, ndërsa nga e djathta paraqitet ungjillor Joani. Në apsidë gjendet "Platitera" dhe nën të një mbishkrim që nuk dallohet mirë. Në murin nga ana veriore gjenden Shën Kostandini dhe Elena, Shën Marena, Shën Teodor Tironi dhe Shën Gjergji. Të gjithë këta shenjtorë paraqiten më këmbë. Sipër tyre gjendet skena "Zbritja e Krishtit nga Kryqi". Në murin perëndimor paraqiten Shën Kolli, Shën e Premtja, Shën Anastasi dhe Shën Varvara. Në kubenë e kishës gjendet "Pandokratori". Nëpër harqet dhe shtyllat paraqiten shenjtorë në medalione, ndër të cilët dallohët Shën Zotikos, Shën Androniku, Shën Qirjako etj. Afresket e kësaj kishe janë punuar mirë dhe kanë vlera artistike[2].
Në këtë kishë janë pikturuar rreth 100 afreske, të cilat i paraqet në mbrojten e temës së doktoraturës Jorgos Jakumis: "Platitera", "Joan Gojarti", "Vasili i Madh", "Grigori i Nisës", "Pararendësi", "Shën Dhimitri", "Shën Varvara", "Anastasia Farmakolitria", "Shën Parashqevia", "Shën Kirili", "Kostandini dhe Elena", "Shën Marina", "Teodor Tironi", "Shën Gjergji", "Shën Stefani", "Joan Përdëllimtari", "Analipsi", "Ipapandia", "Lindja", "Shën Kozmai", "Fjetja e Hyjlindëses", "Shën Damiani", "Zbritja në had", "Petro i Aleksandrisë", "Shën Oresti", "Shën Afksenti", "Shën Arseni", "Shën Julita", "Shën Niqifori", "Shën Porfiri", "Shën Androniku", "Shën Kiriku", "Shën Trifoni", "Shën Evdhoqimi", "Shën Zotiku", "Joan Damaskini", "Shën Fotini", "Shën Nikita", "Ungjillëzimi i Hyjlindëses", "Pagëzimi", "Shpërfytyrimi", "Kryqëzimi", "Ungjillori Lluka", "Shamia e Shenjtë", "Ungjillor Mateu", "Ungjillor Joani", "Ungjillor Marku", "Profetët Jona dhe Isaia", "Profetët Abakum dhe Samuil", "Pandokratori", "Shën Vlashi", "Shën Theodhosi", "Profeti Sofronia" etj[3].
Gjatë punës studimore e shkencore në fondet e Muzeut Historik Kombëtar kemi arritur të evidentojmë disa ikona të pikturuara nga Joan Athanasi[4]. Gjatë punës për katalogimin dhe iventarizimin e objekteve që gjenden në fondet e Muzeut Historik Kombëtar kemi arritur të evidentojmë një brerore[5] të ikonës së Krishtit prej argjendi me numër inventari 5727, e cila i përket kishës së Shën Thanasit të Mazharit në Poliçan të Gjirokastrës.
[1] -Theofan Popa, Mbishkrime të kishave në Shqipëri, Akademia e Shkencave, Tiranë 1998, nr. 521, faqe 220.
[2] -Dhimitër Beduli, Një vështrim mbi kishat dhe manastiret e Pogonit, Neraida, Tiranë 1996, faqe 7; Dhimitër Beduli, Kishë dhe kulturë, Instituti i dialogut dhe komunikimit, Tiranë, 2006, faqe 65-66.
[3] -Jorgos Jakumis, Dhio proima metavizantina mnimia kai o zografikos tous dhiakosmos, Ionanina 2003-4, selidha 76-77.
[4]-Ikonat janë: Shën Kolli, me përmasat 35x36.5 cm dhe numër inventari 5430, Shën Mëria, me përmasat 36x38 cm dhe numër inventari 5414, Shën Kolli me autor Joan Athanasin, me pëmasat 35x36.5 cm dhe numër inventari 5431, Shën Mëria, me përmasat 33x37 cm dhe numër inventari 5487, Pendikostia me autor Joan Athanasin, me përmasat 36.5x37 dhe numër inventari 5502, Tre Jerarkët, me përmasat 35x47 cm dhe numër inventari 5509, Pagëzimi, me përmasat 23x34 dhe numër inventari 5535, Shën Joani, me përmasat 33x36 dhe numër inventari 5536, Shpërfytyrimi me autor Joan Athanasin, me përmasat 37x47.5 dhe numër inventari 5545, Zbritja nga kryqi, me përmasat 33x43 dhe numër inventari 5546, Mbledhja e shenjtorëve, me përmasat 35x47 dhe numër inventari 5571, Shën Gjergji, me përmasat 42.5x65 dhe numër inventari 5603, Krishti, me përmasat 72x100 dhe numër inventari 5616, Krishti me shenjtorë, me përmasat 44.5x60.6 dhe numër inventari 5624, Krishti, me përmasat 40x60 dhe numër inventari 5643, Aureolë e ikonës së Krishtit, me numër inventari 5727, Shën Varvara, me përmasat 24.5x93 cm dhe numër inventari 5956, Hyrja e Hyjlindëses në tempull, me përmasat 37.5x47.5 dhe numër inventari 6111, Krishtlindja me autor Joan Athanasin, me përmasat 38x48 dhe numër inventari 6116.
[5] -Argjendari që ka punuar breroren është anonim. Brerorja është zbukuruar me motive floreale, të cilat janë gdhendur me finesë. Përmasat e brerores janë Φ 25 cm. Konservimi i brerores së ikonës të Krishtit u krye në laboratorin e konservimit të koleksioneve të Muzeut Historik Kombëtar nën drejtimin e Prof. ass. dr. Frederik Stamatit dhe laboranteve Mirushe Përzhita dhe Anila Çuçi. Në përfundim të procesit u bë plotësimi i kartelës me të gjitha të dhënat dhe ndërhyrjet restauruse sipas kërkesave. Objekti brerore e ikonës së Krishtit me numër inventari 5727, me përbërje argjend e restauruar, aktualisht është e ekspozuar në pavijonin e ikonave pasbizantine të Muzeut Historik Kombëtar. Frederik Stamati, Andrea Llukani, Restaurimi i brerores së ikonës së Krishtit, Trifon Xhagjika, Tiranë, 2018.
- Autori
- Andrea Llukani
- Kontribuesi
- Andrea Llukani
- Periudha
- Pas bizantine
- Item sets
- Kishat Ortodokse
Etiketa të reja
Part of Kisha e “Shën Thanasit“ të Mazharit Pogon, Gjirokastër, Viti 1513
Renditja: 4962 (6 shikime)
Andrea Llukani, “Kisha e “Shën Thanasit“ të Mazharit Pogon, Gjirokastër, Viti 1513”, Arkiva Digjitale Shqiptare, accessed 21 maj 2025, http://adsh.al/s/adsh/item/25955
Komentoni
No comment yet! Be the first to add one!