Ç’kam kalue nga duert e mija edhe çkam pa me sytë e mij (pjesa e shtatë)

Përshkrimi

Më poshtë po publikojmë kujtimet e një personazhi të njohur të viteve 1920-1940 të Shqipërisë si Rexhep Jella. Rexhep Jella ishte anëtar i Kongresit të Durrësit dhe më pas prefekt i Durrësit dhe i shumë qyteteve të tjera të Shqipërisë. Kujtimet e tij në formë dorëshkrimi gjenden ne Aqsh të shkruara në dialektin e shqipërisë së mesme të cilat i kam transkiptuar dhe kanë të bëjnë kryesisht për periudhën e zhvillimit të Kongresit të Durrësit dhe më pas për Luftën e Vlorës dhe Kongresin e Lushnjës, për vrasjen e Esat Pashës dhe rebelimin e e mbështetësve të tij deri në shtypjen e kësaj kryengritje në vitin 1920. Ky dorëshkrim mendoj se është shkruar në periudhën e sistemit komunist.

Burimi i dokumentit

AQSH, F. 575 (Koleksion Kujtimesh), D. 11-12

Numri i faqeve

100

Gjuha

Shqip, Albanian

Periudha

1918-1920

Përmbajtja

Ardhja e Baron Aliotit

Mbas fitoreve të shkëlqyshme të popllit Shqiptar dhe lufta e proletariatit Italjan, lufta heroike e popllit Shqiptar në Vlonë impresionoj dhe opinion publik të atyne qarqeve qi kishin vendos në 1915 coptimin e Shqipnis filloj të kthehet në simpathi për kauzën Shqiptare, pra qeverija italiane nuk pati rrugdalje tjetër vetëm se me hy ne marëveshtje me qeverin Shqiptare e me i dhanë fund luftës Vlonës. Në fillim te mujit korrikut zbriti në molon primitive të Durrësit në vitin 1920 me xxxxxx (nuk dallohet, fq 44.1), Policies molos nuk i dha pasaportën por ato ja kerkuën, në vend të pasaportës qi ti nji kart vizit nga xhepi edhe i tha N.komisierit molos se ai udhtonte pa pasaport hypi atomobilit dhe shkoj në Legatën Italiane, po atë dite vjen sekretari i Legatës Italiane e më thotë se kishte ardhë Baroni Aliotti dhe ju lutet qi të vini në Legatë se don me bisedue me ju, më hypen dreqnit i thashë una jam Prefekt përfaqsoj Qeverin dhe shtetin Shqiptar prandaj nuk më përket mue me ardhë ke ai, por atij me ardhë këtu, këto janë disa reglla ndërkombtare qi Baroni si diplomat i vjetër i dinë mirë, hiku sekretari kerkova Zogun në telefon nuk ishte ne zyrë, nji nga sekretarët më tha se ishte në kryeministri, kërkova pastaj Sulejman Delvinen e gjeta dhe i thashë qi kishte zbritur sot ketu Baroni Alioti dhe biseden qi pata me sekretarin e Legatës Italiane rreth fteses qi ai më bani për me shkue në Legate dhe mënyrën si ju përgjegja ai bani nji O dhe filloj me ja spiegue ngjarjen shokvet tij kuer una po prisje me telefon në vesh niva zhurmën e automobilit, roja ke shkallet e kalasë lajmëron sekretarin, sekretari vjen dhe më lajmëron mue se Ministri i Italian po hypën shkallet e gurit Prefektures (asaj kohe mbas zbrazjes Durrësit nga ushtria Italiane e pata transportue Prefekturën në zyrat e generalit Baronis). Sekretari i pari hap derën e zyrës time dhe më thotë Baron Alioti me Zotin Kastoldi u ngrita dhe ju drejtova derës për ti prit ato Kastoldi më prezanton Aliotin në salon, pastaj hyjmë zyren time ku po i binte telefoni Sulejman Delvinës, kapa telefonin dhe i thashë ju lutem më leni të qetë ishti se kam ketu Baron Aliotin me Kastoldin digjova S.Delvinen qi mori frymë ! Kastoldi më pyti mos ishte Tirana në telefon jo i thashë ishte n.Prefekti i Shijakut, fjala parë qi më tha Alioti kje “Una vij këtu si mik i vjetër i Shqipnis për ti dhanë fund luftes Vlonës jam i ngarkuem nga Qeverija ime me hy ne marveshje me Qeverin Shqiptare kam mirsin merumi vesht me kryeministrin në se dot mundemi me shkue nesër e me takue atë? Ju uroj sukses në misionin tuj dot mermi vesht me zotin Kryeminister dhe përgjegjen dot jua sjell personalisht brenda ditës, i rashë zyles i bana nji shej shërbetorit mbas dy minutash na prue tri gota me streqë (nuk dallohet, fq 46) duke i urue mirëse ardhjen atij. Ashtu u përgjegjë dhe ai pastaj u larguen i përcolla deri ke shkallet ashtu si më percilte mue Kastoldi kuer shkojsha në Legatën Italiane, i bana atij të nëjtën seremoni. Thira kryeministrin në telefon i thashë atij mu pergjegjë në menyrë positive dhe më tha “afrohu qi ti shoqnojshë edhe tij në qoft se ato dishirojnë”.
Shkova me nji herë në Legatë dhe i transmentova atyne përgjegjen Alioti më tha se dot ishin shumë të lumtun nga shoqnia ime. Të nësermen qëndrova përpara Prefekturës dhe u nisëm për Tiranë, hym në Pallatin e qeveris dhe në zyrat e Kryeministris aty nejta së bashku me ato pesë minuta dhe u largova lame xxxx (nuk dallohet, fq 46.1) përpara hotelit Internazional. Nga bisedimet qi bamë gjatë udhëtimit kuptova se S.Delvina ju kishte thanë se dot bisedonte me koleget e kabinetit e me autorët e komisionit të Vlones. Të nesërmen të dy ministrat shkuen vetëm në Tiranë gati për pesë gjasht ditë nuk u takova ma me ato per sa here shkojshin dhe vishin më raportonte stasion komanda e urës Dajlanit. Mbaj men nji ditë erdhi Mehmet Konitza me Spiro Kolekën pikrisht kthyne prej Legates ora 12:30 una sa po zbrisja nga shkallët e Prefekturës u takum dhe i mora për drekë në shtypin time Koleka nërmjet fjalve tha se (kuer una e pyta se çtregojnë bathet)? Hallva ftoft na ka cue disa kondita të rana të shofim nashta dot ndryshoj taktikën, Mehmet Konitza nuk folte rrinte gjithë nji i mejtuem të nesërmen Alioti shkoj prap në Tiranë shkoj para dreke dhe ktheu po atë ditë me sa mësova ma vonë Alioti ishte sjelle shumë arrogant dhe qith biseda e tij kishte qenë në menyre ultimatum. Po atë mbramje Kryeministri S.Delvina më thëret në telefon dhe më thotë pikrisht kshtu “ Shkoni edhe thoni Baron Aliotit se Qeveria Shqiptare nuk mund ti pranoj konditat e juja në as nji mënyrë dhe për konseguensat bara e responsabilitetit dot bjeri mbi Baron Aliotin dhe qeverin qi ai përfaqson” Cka me tha Sulejman Delvina e shkrova. S.Delvina deshti qi tja këndoj në telefon urdhërin e tij e këndova e aprovoj, më tha përktheje frengjisht po të presë e bana prane tij ishte më duket Mehmet Konitza se e digjova tue fol me nji person tjetër, dhe tekstin e frengjishtes e aprovoj tue më perkedhelë më tha shkruje kët në maqine dhe lenja mbi tavolin për qithë kët punë ta bojshe me gjakftohte e buzqeshje kuer të kthejshë në zyrë më thir mue në telefon por studjoje mirë fytyren e tij se çfar përshtypje dot baj kjo notë verbale. Shkova dhe më pranuen me njihere, gotat e streqës ishin ba zakon por kët here edhe filxhan të madhe me kafe si për mue ashtu dhe për vete, mbasi pimë kafen dhe streqën u ngrejta në kam dhe i këndova notën e Qeveris time dhe ja lashë mbi studion, Alioti me Kastoldin shikun njani tjetrin por të dy ndryshun fytyrë, Alioti u zverdhë si limon e Kastoldi u kuqe mu duk si kurse i hypi gjaku në true kuer i zgjata dorën për lamtumire Aliotit më tha italisht “ po më dëboni zoti Prefekt më vjen keq se un dhe qeverija ime kemi simpathi për qeverin e popllit Shqiptar, ju lutem transmetoni sentimentet e mija ma të respektushme ekselencës tij zotit Kryeministër, por si do qoft per çdo eventualitet Kasdolti asht këtu ! Sa hyna në zyrën time thira S.Delvinen i tregova përshtypjen qi pata kuer i bana komunikatën. Prednaut Auillio po at natë ngriti hekrin dhe u largue prej ujrave të Durresit bashk me Aliotin.

Lidhja

Ç’kam kalue nga duert e mija edhe çkam pa me sytë e mij

Ç’kam kalue nga duert e mija edhe çkam pa me sytë e mij (pjesa e dytë)

Ç’kam kalue nga duert e mija edhe çkam pa me sytë e mij (pjesa e tretë)

Ç’kam kalue nga duert e mija edhe çkam pa me sytë e mij (pjesa e katërt)

Ç’kam kalue nga duert e mija edhe çkam pa me sytë e mij (pjesa e pestë)

Ç’kam kalue nga duert e mija edhe çkam pa me sytë e mij (pjesa e gjashtë)

Rexhep Jella (1895-1974)