Kisha e “Shën Mërisë“ së pazarit Përmet, Viti 1600

Kisha e "Shën Mërisë së Pazarit" gjendet në qendër të Përmetit. Kisha i është kushtuar "Lindjes së Hyjlindëses" dhe kremton më 8 shtator. Ka qenë kishë e tipit të bazilikës me kupolë dhe kishte një kambaneri. Muratura e kishës përbëhej nga blloqe të bardhë guri, të cilët lidhen me njeri tjetrin me një shtresë të hollë gëlqereje. Kisha mbulohej nga një çati dyujse. Kisha kishte përmasa 20x14 metra. Kjo kishë është ndërtuar rreth vitit 1600 pranë pazarit dhe u shërbënte zejtarëve dhe tregtarëve përmetarë. Themelet e kishës u hodhën nga përmetari Zoto Loli. Në vitin 1814 kisha u pikturua prej Paskal Trandafilit me interesimin e Janaq Prevezhanit. Këtë fakt e vërteton mbishkrimi: “Ndihmo shërbëtorin e zotit Janaq Prevezhani 1814” [1] .

Gjatë viteve të kryepriftërisë së Mitropolitit të Korçës Meletit (1816-1827) kisha u zgjerua me kontributet e mbledhura nga banorët përmetarë. Por me kalimin e viteve, kisha nuk mund ti plotësonte nevojat e komunitetit ortodoks të qytetit prandaj përmetarët donin të ndërtonin një kishë më të madhe. Punimet për ndërtimin e kishës së re kanë filluar në vitin 1929. Në vitet 1930 pasi u mbaruan fondet e mbledhura për ndërtimin e kishës, ajo mbeti vetëm si karabina, me dysheme të pashtruar dhe mure të pasuvatuar. Gjatë Luftës II Botërore kisha pësoi shumë dëmtime nga bombardimet. Në 16 nëntor të vitit 1962 qyeti i Përmetit u përmbyt dhe bashkë me të edhe kisha.  Në vitin 1963 mbi karabinanë e kishës u ndërtua Pallati i Kulturës së qyetit të Përmetit. Në ceremoninë e inagurimit ka marrë pjesë edhe Kryeepiskopi Pais Vodica [2] .

Muret mbajtës të kishës deri në një farë lartësie u ruajtën të paprekura, por u shkatërrua pjesa e sipërme e tyre. U mbyllën dritaret dhe hyrjet ekzistuese të kishës dhe u hapën dritare dhe hyrje të reja. Pjesa që u prish nga muret e kishës u shtua rreth dy metra me tulla të kuqe. Megjithë ndërhyrjet kanë mbetur format origjinale të ndërtimit të kishës. Në lartësinë e murit perëndimor mund të shquhet forma e kambanerisë. Muret e kishës janë të ndryshëm nga ata të Pallatit të Kulturës si nga gjerësia ashtu edhe nga materialet e përdorur për ndërtimin e tyre. Gjithashtu edhe ekzistenca e harkut të pjesës lindore të kishës përbën faktin kryesor të ruajtjes së skeletit të kishës me gjithë transformimet e bëra [3] .

Në vitin 2001 kisha iu kthye komunitetit ortodoks dhe filluan të celebrohen ceremonitë fetare. Më pas autoritetet vendore donin që ajo të kthehej në gjendjen e mëparshme, pra në shtëpi kulture të qytetit. Pasi vijuan një sërë proçesesh gjyqësore, gjatë të cilave herë e fitonte kisha e herë bashkia. Më 16 gusht 2013 në kishën e "Shën Mërisë" së Përmetit u bë një sakrilegj. Përmbaruesit të mbështetur nga policia private hynë në kishë dhe hoqën ikonat, grumbulluan enët e shenjta dhe ungjillin, ndërsa kryqin e rrëzuan nga kambaneria. Të gjitha këto i hodhën në një makinë që përdorej për hedhjen e mbeturinave të Bashkisë.