2017

" Tragjiku elbasanas Et’hem Haxhiademi, i vetmi dhe i fundmi krijues klasik në fushë të dramatikës shqiptare vjen shtjelluar në mënyrë të denjë, përmes këtij studimi, autori i të cilit duhet përgëzuar për prurjet e mëdha që ka arritur të sjellë nga pikëvështrimi i tij në lëmë të pragmatikës dhe se- miotikës gjuhësore, disiplina që sapo janë përvijuar për njohje në gjuhësinë shqiptare, deri më tani, vetëm si realizime teorike e praktike të shkollave të huaja linguistike, kryesisht ato europerëndimore dhe amerikane...” PROF. DR. TEFË TOPALLI

2017

Një histori e origjinës dhe aktivitetit të Familjes Taushani në qytetin e Elbasanit, e përgatitur dhe ofruar për ADE nga Z. Xhevahir Taushani.

2017

2017

2017

Fillimi i një viti të ri shkollor është një ngjarje e madhe për të gjithë familjet shqitpare dhe veçanërisht për Elbasanin që është cilësuar kryeqyteti i arsimit mbarëkombëtar. Arkivi Digjital Elbasan gjen rastin tu urojë të gjithë nxënësve në arsimin parauniversitar të kenë mbarësi, suksese dhe një vit ku të spikasë dëshira për të arritur një cilësi të mirë në të gjitha ciklet e këtij arsimi. Me këtë rast menduam të citojmë një shkrim të bërë rreth 42 vjet më parë nga një mësues i përkushtuar dhe autor i abetares, Mësuesi i Merituar Gani Bedhia i mriënjohur në Elbasan nga gjtihë plejada e kolegëve dhe e nxënësve që ai ka kaluar në bankat e shkollës. Ja se si shkruante Gani Bedhia më 1975” Më shumë vëmendje punës me nxënësit e klasave të para” : “Më 1 shtator në rrethin tonë u ulën për herë të parë në bangat e shkollës rreth 4990 nxënës. Vitet e fundit përparimi i nxënësve të këtyre klasave të para ka tërhequr vëmendjen, për faktin se në to ka një përparim më të dobët se klasat e tjera. Konkretisht në rrethin tonë vitin e kaluar mbetën 995 nxënës në klasën e parë, nga të cilët 688 ishin në fshat. Problem shqetësues është prapambetja e nxënësve të këtyre klasave që në muajt e parë të vitit shkollor. Që këtu nxënësi merr goditjen e parë, i dobëson atij vullnetin për të mësuar, krijon tek ai një gjendje të atillë që të mos ketë besim në aftësitë e tij, për të shkuar përpara dhe, për pasojë që në këtë moshë të marrë mëri shkollën. Kjo gjendje do të vazhdojë edhe në klasat më lart, duke u bërë ndofta “nxënës i vështirë”. I shqetësuar për problemet e arsimit fillor ku edhe hidhen bazat e gjithë periudhës së arsimimit të fëmijëve, specialisti i arismit Gani Bedhia shprehet se “ Mospërparimi i nxënësve në klasën e parë paraqit në vetëvete një dukuri të komplikuar të karakterit social e pedagogjik. Ndër shkaqet më kryesore është bashkëpunimi dhe bashkëveprimi i punës së mësuesve në klasë me atë të prindërve në shtëpi dhe komunikimi i vazhdueshëm midis tyre. Kjo kërkesë është e domosdoshme, për faktin se në klasat e para punohet me nxënës 6-vjeçarë dhe rezultatet e arritura tregojnë se fëmijët e kësaj moshe po e përballojnë ngarkesën mësimore. Disa vështirësi, me të cilat ndeshemi në punën e përditshme me këta fëmijë, burojnë kryesisht nga rrugët dhe mjetet e realizimit të përmbajtjes dhe jo nga mundësia asimiluese e moshës. Por nga ana tjetër, duhet të pranojmë se nxënësit e kësaj moshe kanë më shumë vështirësi, kur mësimi merr karakter abstrakt, kur ritmet e punës së tyre janë më të ngadalshme, kur kërkohen arsyetime apo kryerje veprimesh përmendësh, kur nuk merren parasysh disa veçori psikologjike më të qënsishme të tyre. Nxënësit e kësaj moshe përqëndrohen me vështirësi në mësim, vëmendja e tyre tërhiqet lehtë nga ngacmues të parëndësishëm dhe i nënshtrohen me vështirësi disiplinës e rregullit në punë. Këto veçori duhet t’i kenë parasysh si mësuesit, ashtu edhe prindërit”. Me merakun e ligjshëm të një mësuesi profesionist që e njeh këtë kategori moshore në rrënjë, mësuesi i talentuar Gani Bedhia gjen gjithë potencialin e vet të një pune me shuëm vëmendje dhe përkushtim për tua transmetuar mësuesve veçanërisht që janë aktuale edhe sot e kësaj dite sikur të ishte i mirëinformuar për problemet e arsimit fillor. Sipas tij “Fëmija që hyri në shkollë, jo vetëm që duhet të përvetësojë lëndët mësimore, pas një programi të caktuar, por edhe duhet të ndryshojë rrënjësisht veprimtarinë, e cila deri tani ishte konkrete (lojë ose gjysmë lojë) dhe ta drejtojë në rrugën e detyrave shkollore. Në fillim gjithë regjimi shkollor është i vështirë për nxënësit që hyjnë për herë të parë në shkollë. Ata nuk dinë të punojnë në mënyrë të pavarur, të venë në vend kohën e humbur dhe të përsëritin lëndën e mësuar. Nxënësi i klasës së parë nuk ka shprehitë përkatëse. Ai ende nuk di të punojë me librin, prandaj një nxënës i tillë, që ka mbetur prapa për ndonjë arsye, mund të hyjë në numrin e nxënësve të mbetur prapa në mësime. Në qoftë se mësuesi dhe prindi nuk e ndihmojnë në kohën e duhur këtë fëmijë, dobësitë thellohen dhe formojnë pengesa në përvetësimin e njohurive shkollore”. Mësuesi i Merituar Gani Bedhia gjen mundësinë që të tërheqë vëmendjen edhe për “mësuesit, ashtu edhe prindërit duhet të kenë parasysh faktin që, kur nxënësi nuk ka interes për detyrat shkollore, nuk merr pjesë në punën e klasës, por i pëlqen më tepër të luajë, vëmendja duhet të drejtohet në edukimin e motiveve të veprimtarisë mësimore, të ngjallet interesi i fëmijëve për procesin ose përfundimin e punës, të vëzhgohet që fëmija të mos rrijë pa punë gjatë orës së mësimit, por të kryejë detyrat e përshtatshme për moshën dhe fuqitë e tij. Rëndësi të madhe në këto raste ka krjimi i kontaktit personal dhe i bisedës intime të mësuesit me nxënësin dhe me prindin”. Si specialist i një rrangu të lartë në arsimin fillor të shkollës sonë, mësuesi bedhia e di mrië se ku duhet të tërheqë vëmendjen dhe të japë porositë q ëjanë aktuale edh esot e kësaj ditekur shprehet se “Në klasën e parë vend me rëndësi zë përvetësimi i mënyrave të punës gjatë të mësuarit, të shprehive të leximit, të shkrimit dhe të numërimit. Përveç kësaj, gjatë të mësuarit fëmijët hasin edhe vështirësi të tilla, që janë lidhur me veçoritë e tyre individuale. Vështirësitë që nuk kapërcehen në kohën e duhur bëhen shkak i vështirësive të reja të mëvonshme të të mësuarit. Në qoftë se, mësuesi kufizohet me punën mësimore plotësuese, të njëjtë për të gjithë nxënësit e klasës, kjo ndihmë nuk do të ishte e mjaftueshme dhe frytdhënëse”. Një kujdes të veçantë ai tregon për “ Mësuesit që në fillim te vitit, çdo javë, duhet të studjojnë në mënyrë individuale gjendjen e klasës, të bëjnë bilancet e punës, të mbajnë shënime individuale për çdo nxënës. Ky studim të bëhet me grupe nxënësish dhe mbi bazën e të metave dhe dobësive karakteristike po me grupe, të organizojë ndihmën e nxënësve të prapambetur dhe jo në atë formë siç veprojnë pjesa më e madhe e mësuesve tanë, të cilët punojnë frontalisht, pa njohur me hollësi gjendjen individuale të secilit nxënës dhe pa menduar për format më efikase të kësaj pune. Nga ana tjetër, prindërit duhet të interesohen në mënyrë të vazhdueshme për përparimin e fëmijëve të tyre. Po ashtu herë pas here t’u sugjerojnë mësuesve për sjelljen dhe veçoritë e fëmijëve të tyre në familje, në mënyrë që mësuesit ta ndërtojnë procesin mësimor mbi bazën e veçorive individuale të çdo nxënësi. Kjo kërkesë të jetë edhe për mësuesit ndaj prindërve. Nga bisedat e bëra me mësues e prindër del se shumë prindër nuk kanë njohuritë e nevojshme mbi metodikën e punës, të ndihmës që u duhet dhënë nxënësve”. Për Gani Bedhinë që ishte edhe një metodist në Kabinetin Pedagogjik të kohës në arsim që atëherë porosiste “mësuesve të klasave të para u del detyrë që në mënyrë të rregullt të punojnë për aftësimin pedagogjik të prindërve dhe t’u mësojnë atyre format dhe metodat e punës, si të kontrollojnë e të ndihmojnë konkretisht fëmijët e klasave të para”. Nuk ka nevojë për komente, por për vëmendje nga mësuesit dhe prindërit e sotëm që të jetojnë me punën në arsimimin e fëmijëve që në klasat e para si domosdoshmëri mbi të cilën ngrihet e ardhmja e jetës së fëmijëve tanë.

2017

2017

Myftiu i parë i demokracisë Haxhi Mersin Duka Nga Hyqmet Zane Viti 1991 solli në Shqipëri dhe njëherazi edhe në Elbasan hapjen e institucioneve fetare. Ishte një mundësi e një populli për tu futur në rugën e Zotit, sipas shprehjes së 3 personaliteteve të mëdhenj botëror që kanë thënë në kohë të ndryshme për shqiptarët ''do t'i lutem Zotit për Shqipërinë dhe për ju të ecni në rrugën e mbarë''. Në Elbasan imami i parë që hapi xhaminë Mbret në Kala dhe bëri faljen e parë në të ishte Haxhi Mersin Duka. Ishte një ngjarje e madhe për një vend që me ligj, pas 1967, ishte i ndaluar besimi fetar. Po cili është Haxhi Mersin Duka ? Ai lindi më 6 janar 1928, në një familje të varfër të fshatit Godolesh. Pasi kreu shkollën fillore me rezultate të shkëlqyera dhe kualifikime të ndryshme në fushën teologjike, iu përkushtua dhe shërbeu deri në fund fesë islame. Më 31 maj 1962 fitoi nga kryesia e atëhershme e Komunitetit Mysliman Shqiptar dekretin “Imam Xhamie” dhe u dekretua me këtë detyrë si imam në fshatin Godolesh. E ushtroi këtë detyrë deri kur regjimi komunist mbylli institucionet fetare më 1967. Gjatë kësaj periudhe të vështirë të diktaturës komuniste, ai punoi si punëtor krahu në disa ndërrmarrje shtetërore. Pas përmbysjes së diktaturës dhe fitores së demokracisë, i mbështetur nga mijëra besimtarë të qytetit të Elbasanit dhe të fshatrave përreth, hapi xhaminë e parë në Xhaminë Mbret në lagjen Kala më 25 janar 1991. Më 22 qershor 1991 mori titullin “Haxhi” pasi kreu haxhin në Mekë të Arabisë Saudite. I angazhuar me detyrën e Myftiut të Elbasanit, dërgoi disa kontigjente nxënësish në shkolla të ndryshme jashtë vendit. Ndërroi jetë më 17 tetor 1993. Emrin e tij e mban sot një shkollë dhe djali i tij Agim Duka është Myftiu i komunitetit musliman në Elbasan.

2017

Taulant Monçi, mësuesi i muzikës me një kabinet model në shkollën “Aleks Buda” në Cerrik Përgatiti Hyqmet Zane “Mësues muzike teoritikë”, është titulli që ka marrë Taulant Monçi si mësues i muzikës që punoi në Belësh dhe tashmë në shkollën 9-vjeçare “Aleks Buda” në Cerrik. Me pasionin për profesionin dhe krijimi i kushteve të një kabineti etno-kulturor dhe muzikor është fruti i punës kudo ku ai ka punuar. Ai ka ngritur një kabinet në shkollën ku punon në fjalë, është ndoshta i pari dhe i vetmi i këtij lloji në Shqipëri. E themi kështu sepse brënda hapësirës së një klase bie në sy gjithshka e veçantë, që nga shtrimi me tapet i klasës, vendosja e pajisjeve muzikore në të gjithë ambjentin e saj dhe mbi të gjitha simboli kombëtar i flamurit kuq e zi. I gjithë kabineti është vepër e konceptuar dhe e realizuar nga mësuesi i muzikës Taulant Monçi, si një vazhdues i denjë i mësuesve të mëparshëm, që në krijimin e kësaj shkolle Ruzhdi Balliçi, Eduard Nosi dhe Sami Luniku, por që Taulanti e ka ngritur në një nivel të lartë dhe të spikatur. Në këtë kabinet mund të gjesh kostumet tradicionale të të gjithë trevave të Shqipërisë përfshirë edhe ato të Elbasanit. Mund të gjesh fotot e klasikëve të muzikës botërore, kompozitorët shqiptarë, këngëtarë, valltarë, grupet kosovare, grupet çame. Mund të gjesh në këtë kabinet instrumente muzikore të të gjitha trevave shqiptare, të të gjitha llojeve. Gjithashtu në këtë kabinet bie në sy veçanërisht fyjet e Gramshit dhe cyrrla dyjare e Labërisë. Për meritë të tij në këtë kabinet do të gjesh edhe historikun e shkollës në vite si dhe fotot e artistëve të shquar të qarkut të Elbasanit si Ferdinand Deda, Kastriot Tusha, Zina Zdrava apo Eglantina Toska. Në këtë kabinet do të gjenden edhe muzikantë cërrikas si Edmond Rrapi, vëllezërit Shingjergji etj. E kanë vizituar artistë të mëdhenj, këngëtarë dhe personalitete që nga Kadri Roshi dhe Lazër Filipi, Tinka Kurti, Margarita Xhepa, Eli Fara, Kastriot Tusha, princi Leka dhe shumë e shumë të tjerë të cilët kanë mbetur të mrekulluar nga ky kabinet i shumëllojshëm në veglat dhe gjithshka tjetër që ai ka brenda.

2017

Trompa që ka përdorur muzikanti, trompisti dhe dirigjenti Hamit Kusi është edhe sot e kësaj dite një relikë në ambjentet e Teatrit “Skampa” të Elbasanit. Ekzistenca e saj dhe historiku i saj flasin shumë për punën që ka bërë përdoruesi i saj një jetë të tërë, sipas kujtimeve të të birit Abdyl Kusi, edhe ky trompist pas të atit. Trompa në fjalë mendohet se mund të jetë më shumë se 100 vjeçare, sa mund të thuhet se ajo ka qenë bashkëshoqëruese e Bandës “Afërdita”. Trompa është prodhim i njërës prej kompanive më në zë amerikane të prodhimit të veglave muzikore frymore dhe mban stampën e saj “Buescher, USA, Aristocrat Made for I.M. Grassi the Selem Company”. Cilësia e trompës ka qenë në sinkron me aftësitë e trompistit Hamit Kusi që e ka përdorur atë deri në fund të jetës së tij. Sipas të thënave të të birit dhe qytetarëve që e kanë njohur Hamit Kusin në të gjitha vendet ku ka shkuar Ansambli i Ushtrisë që nga Kina, Vietnami, Kamboxhia, Koreja apo Bahskimi Sovjetik etj. ku vajti Hamit Kusi, atij mudn t’i kenë dhuruar edhe vegla të tjera muzikore, dhe njëra prej tyre nuk dihet se ku ka përfunduar. .

2017